Dünyanın en büyük nükleer güçlerinden beşi ( Çin, ABD, İngiltere, Fransa ve Rusya) yükselen Doğu-Batı gerilimleri arasında nadir görülen bir birlik beyanında “nükleer silahların olmadığı bir dünya” için birlikte çalışma sözü verdi.
ABD, Rusya, Çin, Birleşik Krallık ve Fransa tarafından aynı anda yayınlanan ortak bildiride, “Nükleer bir savaş kazanılamaz ve asla savaşılmamalıdır” denildi. Ve sözlerine “Nükleer kullanımın geniş kapsamlı sonuçları olacağından, nükleer silahların – var olmaya devam ettikleri sürece – savunma amaçlarına hizmet etmesi, saldırganlığı caydırması ve savaşı önlemesi gerektiğini de onaylıyoruz.” bu cümleleri eklendi.
Açıklamada ayrıca, nükleer silah sahibi ülkeler arasındaki çatışmanın önlenmesinin önemi vurgulandı. Bunu “önde gelen bir sorumluluk” olarak nitelendirdi.
Bu açıklamalar, dünya güçleri arasındaki gerilimin son yıllarda nadiren görülen boyutlara ulaşmasıyla geldi. Avrupa’da Rusya, Ukrayna sınırına asker yığıyor ve Washington, Londra ve Paris’te alarm veriyor. Ve Asya’da, kendi kendini yöneten Tayvan adası çevresinde artan Çin askeri faaliyeti, Pekin ile Washington ve Pasifik müttefikleri arasındaki gerilimi artırdı.
NPT Anlaşmasına Uyulma Sözü Verildi
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri, P5 olarak da bilinen beş güç tarafından yayınlanan bildiride, tüm devletlere “nükleer silahların olmadığı bir dünya nihai hedefi ile silahsızlanma konusunda ilerlemeye daha elverişli bir güvenlik ortamı yaratma” çağrısında bulunuldu.
P5, kendilerini “nükleer silahlanma yarışının erken bir tarihte durdurulmasına ve nükleer silahsızlanmaya ilişkin etkili önlemler konusunda iyi niyetle müzakereleri sürdürmek” zorunda bırakan 1970 Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’na (NPT) bağlı kalma sözü verdi.
Nükleer Silahın Sonuçlarının Her Zaman Farkındaydılar
Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova yaptığı açıklamada, beş uluslu açıklamanın Moskova tarafından New York’ta başlayacak olan ancak ABD’deki koronavirüs salgını nedeniyle ertelenen NPT incelemesiyle koordineli olarak yayınlanması niyetiyle başlatıldığını söyledi.
Nükleer silahlardan arınmış bir dünya için çalışma vaatleri de dahil olmak üzere açıklama metninin bir kısmı, beş ülke tarafından aralık ayında Paris’te düzenlenen ve anlaşmanın o zamandan beri ertelenen gözden geçirilmesi için zemin hazırlayan bir konferanstan sonra yayınlanan bir bildiriyi yansıtıyor.
Ve nükleer savaşın kazanılamayacağı ifadesi, ABD ve Rusya Başkanları Joe Biden ve Vladimir Putin’in İsviçre’deki Haziran zirvesinden sonra kullandıkları dille aynıydı.
Aynı zamanda, o zamanki ABD Başkanı Ronald Reagan ve Sovyet lideri Mihail Gorbaçov’un 1985’te Cenevre’deki zirvelerinden sonra kullandıkları dilin aynısıydı.
Birkaç Ülke NPT’yi Desteklemiyor
Silah Kontrol Birliği’ne (ACA) göre, Rusya’nın 6.255 ile dünyanın en büyük nükleer savaş başlığı stokuna sahip olduğuna inanılıyor. Rusya’yı 5.550 nükleer savaş başlığı ile ABD yakından takip ediyor. Çin (350), Fransa (290) ve İngiltere (225) nükleer savaş başlığı ilk beşi tamamlıyor.
ACA’nın bildirdiğine göre, Pakistan (165), Hindistan (156), İsrail (90) ve Kuzey Kore (40-50) de nükleer silahlara sahip. Ancak NPT’yi desteklemiyorlar.
Çin Dışişleri Bakanlığı‘nın silah kontrol dairesi genel müdürü Fu Cong, Pekin’in nükleer kabiliyeti modernize etmesine rağmen, ilk kullanım ve caydırıcılık ilkesine bağlı kaldığını söyledi.
P5 Nükleer Silahların Sadece Caydırıcı Bir Etken Olduğunu Savunuyor
Tayvan üzerindeki gerginlikler sorulduğunda Fu, “Nükleer silahlar nihai caydırıcılıktır. Savaşmak için değiller. Nükleer savaşın kazanılamayacağını ve asla savaşılmaması gerektiğini söylemek, bunun tüm P5 tarafından paylaşılan bir anlayış olduğunu gösteriyor. Bu nedenle, gerilim hakkında konuşurken bunu aklımızda tutmamız önemlidir” dedi.
“Bu her yerde geçerli. ABD ile olan kötü ilişkilerimiz için de geçerli. Bu, tansiyonu azaltacağını umduğumuz bir şey. Ve bazı yanlış anlamaları netleştirmeye yardımcı olacak” diye ekledi.
Çin 10 Yıl İçinde Nükleer Savaş Başlığını İkiye Katlayabilir
Kasım 2021’de ABD Pentagon, Çin’in nükleer cephaneliğini hızla genişlettiği ve on yılın sonunda 1.000 nükleer savaş başlığına sahip olabileceği konusunda uyardı.
Çin‘in nükleer saldırı seçeneklerinin hızlı modernizasyonuna ve füze siloları inşasına dayanan tahminler var. Bu da 2020’deki son projeye göre çarpıcı bir artışa işaret ediyor. Çin’in on yıl içinde 200 savaş başlığı stokunu ikiye katlayacağını tahmin ediliyor.
Aynı ay, tarafsız bir ulusal güvenlik araştırma ve savunma örgütü olan Amerikan Bilim Adamları Federasyonu (FAS), Çin’in, sonunda uzun menzilli nükleer füzeler fırlatabilecek olan şüpheli silo alanlarında önemli ilerleme kaydettiğini belirtti.
FAS raporunun yazarları, “Çin için bu eşi görülmemiş bir nükleer birikimdir” diye yazdı.
ABD Nükleer Silah Kullanmaktan Kaçınma Sözü Verdi
Kongre Araştırma Servisi’nin Ekim 2021 raporuna göre, ABD nükleer silah kullanımı söz konusu olduğunda “hesaplanmış belirsizlik” politikasına sahip.
Raporda, “ABD, nükleer silah sahibi olmayan çoğu devlete karşı nükleer silah kullanmaktan kaçınma sözü verdi. Ancak ne her durumda ilk kullanımlarına imkan verdi ne de hangi koşullarda kullanacağını belirtti.”
ICAN, P5 Ülkelerinin Sözlerinin Gerçeği Yansıtmadığını Belirtti
Uluslararası Nükleer Silahları Kaldırma Kampanyası (ICAN) genel müdürü Beatrice Fihn, beş ülkenin sözlerinin eylemleriyle uyuşmadığını söyledi.
Fihn sosyal medya da yaptığı açıklamada, “Bu ‘güzel’ ifadeyi yazıyorlar. Ama gerçekte tam tersini yapıyorlar. Nükleer silahlanma yarışındalar. Nükleer cephaneliklerini genişletiyorlar, modernizasyon için milyarlar harcıyorlar. Ve sürekli bir nükleer savaş başlatmaya hazırlanıyorlar” dedi.
Bu tarz konularda daha fazla bilgi edinmek için buraya tıklayıp yazılarımıza göz atabilirsiniz.
#nükleersilahyarışı #nptanlaşması #nükleerabd #nükleersavaş #nükleersilah #nükleerbomba #ülkelerinnükleersavaşatutumu