Kırmızılara bürünmüş bir zaman dilimi: Noel Bayramı
Uzun yıllardır süregelen, 25 Aralık’ta kutlanan Noel bayramı, bir diğer adıyla Christmas, yalnızca kutsal ve dini bir bayram değildir; aynı zamanda dünya çapında da yıllardır yeni yılın gelişinin kutlandığı kültürel bir olaydır. Noel yani Christmas kelimesinin ortaya çıkışı eski İngilizce bir kelime olan “crites maesse” dan gelmektedir. Yaklaşık 2000 yıldır kutlanan Noel, aynı zamanda ticari bir olgudur. Böyle olmasının temel sebebi Noel’in popüler gelenekleri arasında bulunan hediye alışverişidir. İnsanlar iyi dileklerini paylaşmak, yeni yıla umutlarla bakmak ve çevresini mutlu etmek için birbirlerine maddi veya manevi fark etmeksizin hediyeler alırlar.
Hristiyanlar Noel Bayramı’nı, dinlerinin temelini simgeleyen İsa’nın doğumu olarak kutlarlar. İnsanlar bu kutlamalardan önce hediyelerini alır. Sevdiklerine, Noel arifesinde veya Noel günü görüşemeyecekleri insanlara en azından bir yılbaşı kartı adı altında simli kartpostallar yollarlar. Noel ağaçlarını süslerler, aile veya arkadaşlarıyla birlikte bir Noel sofrasında buluşurlar. Ve tabii sembolik olarak Noel Baba’nın gelişini beklerler. Noel’i tüm dünya olduğu gibi Amerika da coşkuyla kutlarlar. Onlar için en önemli bayram niteliğine sahiptir dersek çok da yanılmış olmayız. Amerikalılar için önemli bir başka gün olan “Bağımsızlık Günü” hakkında detaylı bilgi edinmek için buradan yazımıza ulaşabilirsiniz. Bu yazımızda Amerikalılar için bu kadar önemli olan Noel’den ve kutlamalarından bahsediyor olacağız.
İçimizi Sıcacık Yapan Görüntüler: Yılbaşı Süslemeleri
Amerika’da insanlar Noel hazırlığına, Noel’den haftalar önce başlarlar. Dükkanlar yeni yıl temasıyla süslenir. Evlere, dükkanlara ve iş yerlerine çam ağacı kurulumları başlar, Noel temalı sofralar için alışverişler yapılır. Süslenmiş ağaçlar Noel’in geldiğinin ilk dekoratif habercileridir. Bu ağaçlar doğal ya da yapay olabilir, kişilerin kendi zevkine kalmıştır.
Yıllardır süregelen yılbaşı ağacı süslemesinin başlangıç ismi Martin Luther olarak bilinir. İlk Noel ağacı süsleri ise Adem ile Havva’yı temsilen elma olmuştur. Camlara yeni yıl ile ilgili sloganlar kar spreyi ile yazılırken ışıltılı yanıp sönen ışıklar da yalnızca işlek caddeleri ve alışveriş merkezlerini aydınlatmakla kalmaz, evlerin dış cephelerini de süslerler. Öyle ki, yeri müsait olanlar evlerinin bahçelerini çam ağacı, Noel baba ve kızağının da olduğu bir simülasyona çevirir.
Evleri müstakil olmayanlar ise kapılarına “Merry Christmas” ya da “Happy New Year” gibi ikonik Noel cümlelerin yazılı olduğu kapı süsleri asabilirler. Bu dekorasyonlar sadece evleri ve sokakları süslemekle kalmaz, her yere şenlikli bir atmosfer getirir. Örnek olarak Rockefeller Center’ı gönül rahatlığı ile verebiliriz. Amerika’nın en ünlü Noel süsleri ile Rockefeller, her yıl neredeyse 125 milyon insanı kendine çekiyor. Bu gelenek 1931 yılından bu yana devam etmektedir. Buraya koyulan çam ağacı genellikle 20 ile 30 metre arasındadır ve yaklaşık olarak 25.000’den fazla ışıltıyla ışıklandırılmıştır.
Rockefeller Center, Christmas Eve
Bir Terapi Biçimi: Noel Alışverişi
Noel zamanı boyunca en sevilen şey alışveriş kısmı dersek çok yanılmayız. Noel kutlamaları için insanlar kendilerine en şık kıyafetleri alınırken, sevdikleri insanları da es geçmezler. Herkes en yakınlarına Noel bayramını kutlamak amacıyla hediyeler alıp, karşılarındakileri mutlu etmek isterler. Bu hediyeler Noel arifesinde veya tam Noel gününde verilir. Bu Noel sevincinin başkasına hediye verme sevincinden olduğunu düşünürler ve bu geleneği sürdürürler. Amerika’da Noel alışverişi öyle bir hale gelmiştir ki, bunun için özel Noel pazarları kurulur. Bu pazarlarda bir yandan kahvenizi yudumlarken diğer yandan alışverişinizi yapabilir, sevdikleriniz için harika hediyeler alabilirsiniz.
Mutluluk Garantili: Yeni Yıl Tebrik Kartları
Hediyeler dışında Amerika’daki bir diğer Noel geleneği de aile ve arkadaşlara yılbaşı tebrik kartı göndermektir. Noel kartları göndermek ve almak, uzakta yaşayan aile üyeleri ve arkadaşlar ile iletişim kurmanın harika bir yoludur. İnsanlara, onları düşündüğünüzü hissettirmek için mükemmel bir seçimdir. Bu kartlar hazır, simlerle süslenmiş, çizgisel kartpostallar olabildiği gibi şu anda en yaygını tüm ailenin birlikte fotoğraf çekilerek yollandığı kartlardır. Tüm aile birlikte bir fotoğraf çekilir ve kişisel bir Noel tebriği ekleyip zarfa koyarak sevdikleri kişilere yollarlar. Öyle ki, Noel tebrik kartlarına bu denli önem veren Amerika’nın 1962 yılında ilk Noel posta puluna sahip olma özelliği olması hiç sürpriz olmaz.
İştah Açan Noel Bayramı Sofraları
Amerika’da Noel bayramında yılbaşı temalı kalabalık sofralar kurularak tüm aile veya arkadaşlar bir araya gelirler. Noel yemeği Şükran Günü yemeklerine benzemektedir. Geleneksel Noel sofralarının demirbaşı olarak başta hindi, jambon ve garnitürler gelmektedir. Fırında pişmiş hindi, patates püresi, kızılcık sosu ve sebzeler hazırlanır. Diğer kümes hayvanları da kullanılabilir. Tatlı olarak Amerika’nın geleneksel tatlıları balkabağı veya elmalı turta, bunların yanında kuru üzümlü puding ve meyveli kekler hazırlanır. Ayrıca evin üyeleri birlikte “Gingerbread” adı verilen güzel mi güzel kokulu, zencefilli, tarçınlı yani baharatlarıyla zengin kurabiyeler yaparlar. Bu kurabiyeler ile dekoratif ve güzel bir kurabiye ev hazırlayabilecekleri gibi, çam ağacı şekilleri vererek minik kurabiyeler de hazırlayabilirler.
Noel Bayramı Gelenekleri
Amerikalıların bu bayram için çok fazla geleneği bulunmaktadır. Örneğin çocuklar Noel’den önce dileklerini ve istedikleri hediyeleri yazarak “H0H0H0” posta kodunu kullanarak Noel babaya gönderebilirler. Yolladıkları bu mektuplara cevap almaktadırlar. Bir başka inanışa örnek olarak da, çorap Noel’in karakteristik sembollerinden biridir. Her aile üyesi çorabını şömineye asar ve Noel babanın bu çorapların içine küçük şeker ve hediyeler bırakacağına inanırlar. Bir diğer Noel simgesi ise ökseotudur. Ökseotu genellikle evlerin ön kapılarına veya oturma odalarına asılır. Bu ökseotlarının altında 2 kişi buluştuğunda birbirlerini öpmeleri gerektiğine inanılır.
Noel’in En İkonik Sembolü: Noel Baba Nam-ı Diğer “Santa”
Noel Bayramı’nı anlatırken Noel babadan bahsetmezsek tam anlamıyla yeni yıl ruhunu hissedememiş oluruz. Şimdi Noel babanın tarihi hakkında bir miktar fikir sahibi olalım.
Bazı dillerde ismi değişiklik gösteren, Noel’in sembolü, aziz, Papa Noel gibi isimlere sahip olan Noel Baba, Amerika’da da Santa Claus adıyla anılmaktadır. Gece evlere girerek hediye, şeker gibi eğlenceli şeyleri insanları mutlu etmek için bıraktığına inanılan, masalsı kişidir.
Noel babayı herkes göbekli, beyaz sakal ve beyaz saçlı, beyaz yumuşak görünümlü tüyleri olan kırmızı şapkalı ve kırmızı cüppeli, siyah çizmeli ve siyah kemerli olarak ren geyiğiyle bir yerden başka bir yere gittiği şekilde hayal etmektedir. Bu tasvirin ilk temellerini atan kişi ünlü karikatürist Thomas Nast‘ın tamamen kendisidir. Ancak günümüz Noel baba imajı, ressam Haddon Sunblum tarafından resmedilmiştir. Sunblum bu resmi o dönemde yalnızca Coca-Cola fabrikası için çizmiş olsa da, bu tasvirin hayal edemeyeceği kadar bu denli kalıcı olacağının, tüm insanlığın hafızasına hiç silinmemek üzere kazıdığının farkında değildir.
Gelelim, hediye kısmına. Noel babanın bacalardan hediye bıraktığı inancı İskandinav Tanrısı Odin’e ve onun atına dayanmaktadır. O dönem çocukları Odin’in atı için kendi çizmelerini asıp içine saman koyarlar, Odin de buna karşılık teşekkür etmek için o çizmelerin içine çocuklar için hediye ve şeker bırakır. Böylelikle gelenek haline gelen bu akım, Avrupalı göçmenler tarafından Amerika’ya kazandırılmıştır. Zamanla çizmeler çoraba dönüşmüştür ve Noel’e dahil edilmiştir.
Bu tarz konularda daha fazla bilgi edinmek için buraya tıklayıp yazılarımıza göz atabilirsiniz.
#noelkartı #noelbayramı #25Aralık #yılbaşı #yeniyıl #noelhediyesi #noelçorabı #noelbaba #gingerbread