Amerika’da Diploma Denkliği Alabilen Meslekler ve Denklik Kuralları
Amerika herkes için yıllardan beri fırsatlar ülkesi olarak görülmektedir. Hangi alanda olursa olsun insanların Amerika’da iş kurma ve çalışma gibi hayalleri vardır. Bunun altında yatan bir sürü neden vardır. Çalışma şartları, maaşlar, yaşam şartları ve diğer iş fırsatları Amerika’yı insanlar için daha da çekici hale getirmektedir. Üniversite mezunu diploma sahibi insanlar ise ülkelerinde iş bulamadıklarında veya buldukları işlerden memnun olmadıklarında Amerika’yı kendileri için fırsat olarak görmektedirler. Bu fırsatı değerlendirmek isteyen birçok kişi aslında göründüğü kadar kolay olmadığının farkına varmaktadır.
İnsanların önündeki aşmaları gereken ilk engel dil yeterliliğidir. Eğer ileri düzeyde İngilizce konuşamıyor, yazamıyor ve anlayamıyorsanız Amerika’da mesleğiniz icra etmeniz oldukça güç olacaktır. Mesleki profesyonelliklerini Amerika’da devam ettirmek isteyen kişilerin bir diğer zorunluluğu ise aldıkları diplomaların Amerika’da geçerliliğinden emin olmaktır. Bu geçerlilik ya da denklik her meslek için farklı koşullara sahip olabilmektedir. Bu yazımızda beraber hangi meslek Amerika’da nasıl denklik alabilir beraber inceleyeceğiz.
Amerika’da diploma denkliğini onaylayan bazı kurumlar vardır. World Education Service” veya “Educational Credential Evaluators” gibi kurumlar bunlardan en çok bilinenleridir. Diploması alınmış olan bölümde Amerika’daki karşılığında alınmamış dersler ya da dersler karşılaştırıldığında kredi sayısı eksik kalırsa ilgili dersi veya derslerinin ABD’deki bir üniversiteden tekrar alması gerekmektedir.
Diploma Akreditasyonu
Denklik alınması için bir diğer yol ise aslında mezun olunan okula bağlıdır. Dünya genelinde bulunan bazı akreditasyon kurumları bulunmaktadır. Bu kurumlar üniversitelerin ders programlarıyla ilgili düzenlemeler yaparak o okulda verilen eğitimi Amerika’daki üniversiteye denk hale getirmektedir. Kurumlar mühendislik ve teknoloji alanlarında diploma denklikleri sağlamaktadır. Bu kurumlardan uluslararası alanda Amerika kökenli denklik veren ABET en çok denklik veren kurumlardandır. Bunun yanında Türkiye’de de olduğu gibi ülkelerin de denklik kurumları vardır. Bu akreditasyon kurumları kişilerin lisansüstü eğitim almalarında ve iş bulmalarında kolaylık sağlamaktadır. Akreditasyon, mühendislik alanlarının yanında tıp ve edebiyat alanlarında da verilmektedir. Ancak bu alanlarda akreditasyon veren kurumlar farklıdır.
Diploma Denklik Süreci
Denklik süreci farklı bölümler için farklı olabilse de genel olarak aynı şekilde işlemektedir. Lisans diploması için alınacak denklikte, öncelikle mezun olunan okuldan tüm eğitim dönemleri boyunca alınan derslerin kredilerini, müfredatlarını ve o dersten alınan notu gösteren detaylı bir transkript alınmalıdır. Okuldan alınan transkript belgesi okul tarafından mühürlenmiş kapalı bir zarfta olmalıdır. Bu belgelerin tesliminde bazı kurumlar belgelerin şahsen denklik almak isteyen kişi tarafından teslim edilmesini isterken bazı kurumlar ise bu belgelerin mezun olunan okul tarafından kuruma gönderilmesini istemektedir. Daha sonrasında denklik verecek olan kurum daha önce almış olduğunuz eğitim ile Amerika’daki eğitimi karşılaştırır. Karşılaştırma sonucunda bir rapor oluşturulur. Tüm bu sürecin neticelenmesi kurumdan kuruma değişmekle birlikte 10 ile 20 gün arasında değişmektedir.
Denklik alınma sürecinde ise yapılacak değerlendirmelere göre farklı ücretler alınabilmektedir. Yazılacak rapor çok kapsamlı olmadan genel bir rapor olacaksa denklik alacak kişilerden 90-100 $ arasında bir ücret talep edilmektedir. Eğer değerlendirmeye kişinin transkriptinde yer alan ortalama da dâhil edilecekse alınacak ücret 110-130 $ arasında bir ücret alınmaktadır. Transkriptte yer alan tüm dersler ve müfredatları için tek bir değerlendirme isteniyorsa alınacak ücret 200-220 $ civarlarında olmaktadır.
Amerika’da her meslek için yeterlilik veren kurum bulunmamaktadır. Tıp, hemşirelik ve veterinerlik gibi alanlardan mezunlar için Amerika’da lisans veren kurumlar bulunmaktadır. Bu kurumlar aynı zamanda yabancı ülkelerden gelenler için de denklik sağlayıp sağlamadıklarını kontrol edip yurtdışından gelenlere lisans verebilmektedirler. Bu gibi meslek gruplarında çalışacak kişilerin eyaletlerin ilgili lisans kurullarına başvurmaları gerekmektedir. Fakat böyle kurumlar her meslek grubu için bulunmamaktadır. Yani başka bir ülkede eğitim görmüş bir mühendise Amerika’da lisans verebilecek bir kurum yoktur. Başvurduğu şirket ya da kurum bu kişinin yeterliliğini değerlendirebilir. Buna ek olarak kişilerin diplomalarının da Amerika tarafından tanınan akreditasyona sahip olması da bir avantajdır.
Hukuk
Daha önce hukuk eğitimi almış ve Amerika’da çalışmak isteyenler için denklik alma süreci biraz daha farklılık gösterebilmektedir. Amerikan hukuk sisteminin diğer ülkelerden farklı olması sebebiyle verilen eğitim de farklıdır. Türkiye veya Avrupa ülkelerinde hukuk bölümünü bir lisans programı olarak okuyabilir ve diplomanızı aldıktan sonra meslek hayatınıza başlayabilirsiniz. Ancak Amerika’daki hukuk eğitimi biraz farklıdır. ABD’de hukuk okuyabilmeniz için öncelikle bir lisans programından mezun olmuş olmanız gerekmektedir. Mezun olduktan sonra ise LSAT adlı sınavlara girip JD programlarına kabul alınması gerekmektedir.
Amerika’da Hukuk okumak bir anlamda yüksek lisans yapmak gibidir. JD programı tamamlandıktan sonra da çalışmak istenilen eyaletin baro sınavlarına girilerek avukatlık yapmaya başlayabilirsiniz. JD programı lisans eğitiminden sonra avukatlık yapılmak isteniyorsa alınması gereken üç yıllık temel hukuk eğitimidir. Türkiye’de alınan hukuk eğitimi ise JD öncesi dört yıllık eğitime denk gelmektedir. Yani Türkiye’de hukuk bitiren biri Amerika’da avukatlık yapmak istiyorsa mutlaka JD eğitimi alması gereklidir. Bu yüzden denklik alacak kişinin bazı sınavlara girmesi gerekmektedir.
JD programına başvuru için bazı gereklilikler yerine getirilmelidir. Transkript, LSAT puanı, TOEFL/IELTS gibi dil yeterliliği belgesi, detaylı bir niyet mektubu, detaylı bir özgeçmiş ve en az üç akademik personelden alınmış referans mektupları başvuru dosyasında mutlaka bulunması gereken evraklardandır. JD için bir diğer gereklilik ise tabi ki finansal kaynaktır. Amerika Birleşik Devletleri’nde diğer üniversiteler gibi JD programları da ücretli ve bu ücretler oldukça yüksek olabilmektedir. Okul ücretleri ortalama 50 bin $ civarındadır. Diğer üniversitelerde olduğu gibi JD programlarında da öğrenciler burs imkânına sahiptir. Ayrıca okulda çalışma fırsatları da vardır böylelikle kendilerine mali destek de sağlayabilirler.
JD eğitimi temelde avukat olmak için şart değildir. Amerika’da avukatlık yapmak için çalışılmak istenen eyaletin baronun sınavlarına girmek yeterlidir. Ancak baroların bu sınavlara kabul edeceği adaylardaki bulunmasını istediği şartlar eyaletlerden eyaletlere farklılık gösterebilmektedir. Avukat olmak isteyen kişiler Amerika’da LLM yaparak da avukatlık yapabilirler.
Doktorluk
Amerika’da doktorluk yapabilmek için lisans alınması gereklidir. Öncelikle Amerika dışında okumuş olduğunuz tıp fakültesi Amerika’da geçerli sayılmamaktadır. Buna ek olarak Amerika’da uzmanlığınızı almadan doktorluk da yapamazsınız. Örneğin Türkiye’de tıp okuyan biri Amerika’da tekrar tıp okumak zorundadır. Ya da Türkiye’de tıp bitiren kişi Amerika’da uzmanlığını yapabilir. Uzmanlık başvurusu için Amerika’dan veya herhangi bir yerden alınan MD yan tıp diploması ile uzmanlık başvurusu yapılabilir.
Uzmanlık için gerekli sınav olan USMLE yani ABD Tıp Lisans Sınavı üç aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar ise genelden detaya doğru gitmektedir. Bu sınavdaki aşamalardan biri ise İngilizce seviyenizi ölçmektedir. Hastanelere başvuruda şartlar değişiklik gösterse de çoğu hastan USMLE’nin ilk aşamasının geçilmiş olmasını yeterli bulmaktadır. Hastane başvurularında referans mektupları önemli bir role sahiptir. Söylemeye gerek yok ancak yine de hatırlatalım İngilizce seviyenizin de iyi düzeyde olması gerekmektedir.
Mühendislik
Mühendislik için daha önce de belirttiğimiz gibi tıp veya hukuktaki gibi bir süreç bulunmamaktadır. Ancak bazı firmalar imza yetkisine dayalı seçimler yapabilmektedir. Şirketler EIT (Engineer in Training) veya PE (Professional Engineer) unvanlarına sahip mühendisler çalıştırmayı tercih edebilmektedirler. Bu belgeler Amerika’da mühendis olarak çalışabilmek için gerekli belgeler değildir. Ancak bu belgelere sahip olmak mühendisin iş olanaklarını ve potansiyel maaşını artıracaktır.
Bu tarz konularda daha fazla bilgi edinmek için buraya tıklayıp yazılarımıza göz atabilirsiniz.